ย้อนสำรวจเรื่องราวของผู้หญิงกับเครื่องสำอาง ที่ถูกใช้เป็นสิ่งแสดงออกถึงการมีตัวตนในสังคม

หากลองมองย้อนกลับไปในอดีต ‘การแต่งหน้า’ ปรากฏหลักฐานขึ้นครั้งแรกในช่วงไหนเคยสงสัยกันหรือไม่ และอะไรที่ทำให้ผู้หญิงลุกขึ้นมาแต่งแต้มใบหน้าของตน ไปจนถึงการกลายเป็นสิ่งทรงพลังที่สร้างความสำเร็จให้กับผู้หญิงมากมายเบื้องหลังแบรนด์บิวตี้ระดับโลก รวมไปถึงในอุตสาหกรรมบันเทิงและแฟชั่นด้วยเช่นกัน และเนื่องในวัน International Women’s Day 2025 นี้ แอลจึงอยากชวนทุกคนไปย้อนสำรวจเรื่องราวของเครื่องสำอางกับผู้หญิงที่น่าสนใจจนต้องขอหยิบยกขึ้นมาเล่า

#1 Cleopatra and the First Eyeliner in the World

การพบหลักฐาน ‘การแต่งหน้า’ ก็อาจจะราวๆ ในช่วงอารยธรรมอียิปต์โบราณเลยก็ว่าได้ โดยในสมัยนั้นมีการเขียนขอบตาเกิดขึ้นทั้งในหมู่ชายและหญิง หรือที่เรียกว่า โคห์ล (Kohl) หากจะบอกว่าโคห์ลคือจุดเริ่มต้นของอายไลเนอร์ที่เราใช้กันในปัจจุบันก็ไม่ผิดนัก แม้การแต่งหน้าในสมัยนั้นจะเป็นไปเพื่อจุดประสงค์ของการป้องกันภัยจากวิญญาณชั่วร้าย โดยเฉพาะในหมู่ชนชั้นสูง ที่รวมไปถึงพระนางคลีโอพัตรา ราชินีแห่งอียิปต์ด้วย ผู้เป็นต้นแบบการแต่งหน้าของผู้หญิง ซึ่งต่อมาในสมัยกรีกตอนปลาย เหล่าหญิงสาวจะมีการใช้น้ำมันมะกอกผสมกับชาร์โคลในการเขียนอายไลเนอร์ด้วย

#2 Japanese Woman Applying Lipstick in Gion Seitoku’s Painting

ทางด้านฝั่งเอเชีย ในช่วงปลายศตวรรษที่ 18 ถึงต้นศตวรรษที่ 19 พบภาพวาดของศิลปินชาวญี่ปุ่นนามว่า Gion Seitoku เป็นภาพของสตรีกำลังแต่งแต้มใบหน้าของเธอ ในมือข้างขวาถือไม้ขนาดเล็ก ส่วนมือข้างซ้ายไม่แน่ชัดว่ากำลังถือกระจกพกพาหรือกระดาษสำหรับใส่สีทาปากไว้ แต่ด้วยสีริมฝีปากบนของเธอเป็นสีแดง ส่วนริมฝีปากล่างเป็นสีเขียว จึงคาดเดาได้ว่าเป็นการทาปากสไตล์ sasa-iro beni ที่นิยมกันในช่วงนั้น ซึ่งจะเป็นการทาปากสีแดงจากดอกคำฝอยและสีจะเปลี่ยนเป็นเขียวเมื่อทาหนาขึ้น จึงอาจกล่าวได้ว่าพบการแต่งแต้มใบหน้าของสตรีเพื่อแสดงออกถึงตัวตนของพวกเธอในสังคมญี่ปุ่นมาช้านาน

#3 Sarah Bernhardt: The First Actress to Wear Red Lipstick in Public

พามารู้จักกับนักแสดงสาวชาวฝรั่งเศส Sarah Bernhardt ซึ่งเธอถือเป็นนักแสดงหญิงคนแรกเลยก็ว่าได้ที่ทาลิปสติกสีแดงอย่างเปิดเผยต่อสาธารณะ แม้ว่าในยุคของเธอ ช่วงประมาณปี 1880-1889 นั้นจะถูกมองว่าเป็นเรื่องอื้อฉาวน่าอาย เพราะหลายคนมักจะทาเฉพาะแค่การแสดงเท่านั้น แต่การแสดงออกเล็กๆ น้อยๆ ในครั้งนี้ของเธอก็ถือเป็นก้าวสำคัญในการทำให้ผู้หญิงเป็นที่รู้จักและมีอิทธิพลมากขึ้นในที่สาธารณะ

#4 Madam C.J. Walker: The First Black Female Beauty Entrepreneur

ผู้หญิงเก่งที่มีเรื่องราวน่าสนใจอย่าง Madam CJ Walker เธอผู้นี้ถือเป็นนักธุรกิจหญิงผิวดำคนแรกที่สร้างผลิตภัณฑ์ดูแลเส้นผมสำหรับผู้หญิงผิวดำหลายคนที่มีปัญหาเส้นผมเสียอันเนื่องมาจากการสัมผัสกับสารเคมีในสภาพการทำงานที่ย่ำแย่และรายได้ต่ำ ช่วงปี 1890-1899 ซึ่ง Madam CJ Walker มีแนวคิดที่ต้องการทำให้ผลิตภัณฑ์ความงามของเธอเป็นประโยชน์กับผู้หญิง และด้วยความมุ่งมั่นในการสร้างผลิตภัณฑ์สำหรับเส้นผมโดยรวมไปถึงผลิตภัณฑ์ความงามอื่นๆ นี้ก็ได้ทำให้เธอกลายเป็นเศรษฐีหญิงคนแรกในสหรัฐอเมริกาที่สร้างฐานะได้ด้วยตัวเองจากครอบครัวที่เคยเป็นทาสมาก่อน นอกจากนี้เรื่องราวของเธอยังถูกนำมาสร้างเป็นภาพยนตร์เรื่อง ‘Self Made’ ในปี 2020 ที่รับบทโดยนักแสดงมากฝีมืออย่าง Octavia Spencer

#5 Elizabeth Arden: Normalizing Women’s Makeup

Elizabeth Arden ชื่อนี้หลายคนคงคุ้นเคยกันดี เพราะเป็นแบรนด์สกินแคร์และเครื่องสำอางที่ยังมีชื่อเสียงอยู่จนถึงทุกวันนี้ ก่อตั้งโดย Elizabeth Arden ผู้ประกอบการหญิงและนักกิจกรรมผู้มาจากครอบครัวยากจนในประเทศแคนาดา เธอผู้นี้เรียกได้ว่าเป็นผู้บุกเบิกความงามของหญิงสาวและปฏิวัติความคิดของผู้หญิงที่มีต่อเครื่องสำอาง โดยเธอต้องการที่จะทำให้การแต่งหน้าของผู้หญิงเป็นเรื่องปกติในสังคม มิใช่เป็นดั่งคำกล่าวหาว่า “Unladylike” หรือเรื่องที่ไม่เหมาะสมกับสุภาพสตรี อีกทั้งเธอยังบริจาคลิปสติกสีแดงอีกจำนวน 15,000 แท่ง เพื่อแสดงออกถึงสัญลักษณ์ของพลังหญิง ในการเดินขบวนเรียกร้องสิทธิสตรีที่กรุงนิวยอร์ก เมื่อปี 1912 ด้วย